Stres yaşamımızın hemen her döneminde hayatımızın  içinde. Özellikle büyük şehirlerde ki hızlı hayat akışı , yoğun iş temposu ve yaşam kaygı oranın yüksekliği bizi daha stresli bir hale sokuyor.

Stresin insan vücudun da önemli  olumsuzluklara neden olduğu bilinmektedir. Stres yaşam kalitemizi etkilerken aynı zamanda yaşlanmayı da hızlandırır. Yapılan çalışmalar da  uzun süreli  işsizlik, tedavi edilmeyen depresyon  gibi stres kaynaklarının DNA sarmalının uzunluğunu kısaltarak yaşlanma sürecini  kısalttığı görülmüştür. Her sağlıklı  insan -23 anneden gelen 23 babadan gelen  toplam 46 kromozom sahiptir. Her kromozom  telomer olarak bilinen ucunda iki koruyucu kapaklar ile DNA kütüphane gibidir.  Telomerlerin kısa hala geldikçe  onları yapısal bütünlüğü hücrelerin daha hızlı yaşlanma ve daha genç  yok olmasına neden olarak zayıflatır. İnsan hücrelerinde telomer genellikle basit bir TTAGGG dizisinin bir kaç bin tekrarlarını içeren tek iplik   DNA bulunmaktadır. Büzülme belli bir noktada hücrelerin daha fazla bölme yeteneğini  kaybeder. Bu aşama olarak bilinen “Repliaktif  yaşlılığında”  hücresel yaşlanma yıpranış hücreleri ortadan kaldırmak için gerekli mekanizma olduğunu ve erken yaşlanmaya  ve daha kısa ömürlü olmaya katkıda bulunduğu gözlemlenmiştir. Yani telemor uzunluğu hem biyolojik  ve hücresel yaşlanmanın bir belirtecidir.Stresli yaşam  deneyimleri çocukluk ve yetişkinlik önce  hızlandırılmış  telomer kısalması ile bağlantılı bulunmuştur. Dr Owen Wolkowizt ve California Üniversitesi San Francisco çalışanları tarafından yürütülen bu çalışma da nedenler üzerinde durulmuş ve kısalmış teomler üzerinde durulmuştur ve aşağıdaki en önemlileri olarak bir kaç başlık altında sunulmuştur bunların neler olduğuna aşağıda bir göz atalım;

-Yalnızlık ve Kısaltılmış  Telomer;  Avustralya’da ve Viyana’da bilim adamlarının ortaklığı ile yürüttüğü çalışma da Yalnız bir Afrika papağının telemor uzunlu ile arkadaşı olan papağanın telomer uzunluğunun  arkadaşı olamayan papağanın daha kısa  telomere sahip olduğu g örülmüştür. Afrika papağanı son drece sosyal kuşlardır  yalıtılmış olarak esaret edildiklerinde bu şekilde bir sonuç gözlemlenmiştir. Hiç bir insan üzerinde sosyal izlasyon  ve telemor uzunluğu çalışması  yapılmasa da yalnızlığın  hücresel  yaşlanmaya ve  DNA onarımı ile müdahale olduğu hipotezini  desteklemektedir.

Fobik Anksitete Ve Kısaltılmış Telomer;  Yapılan araştırmalar da   kronik aksi yete orta yaşlı kadınlarda telomer uzunluğu kısalmış olduğu bulundu. Çalışma için 43-69 yaş aralığında 5.243 kadın dan alına kan örnekleri kullanılarak  katılımcıların fobik belirtileri  telomer uzunlukları düzeyi incelendi. Fobik anksiyete yüksek düzeyde  olması telomer uzunluğunu önemli derecede etkilenmiştir.

Tedavi Edilneyen Depresyon Ve Kısaltılmış Teomer; Tedavi edilmeyen depresyon  yaşlanmayı hızlandıran  ve yaşamı tehdit eden hastalıkların riskini arttırır biyolojik değişiklik  yaratır. Majör Depresif Bozukluk telomerin uzunluğunu kısaltabilir. Bilim adamları , bağışıklık sistemin hücreleri için de telomeaz aktivitesi işlenmemiş majör depresyonu olan kişiler genel olarak daha büyük olduğunu bulmuşlardır. Zamanla tedavi edilmeyen depresyon  telomeri kısaltarak tipik olarak kalp hastalığı, diyabet, osteoporoz ve inme gibi ileri yaş ile ilişkili insanlarda eğilim oluşturduğu  bilinmektedir.

Sonuç olarak bunlar vücudumuz  da  bizi yaşlanmayı hızlandıran en önemli birkaç nedenlerden sadece bir kaçı ve bunların ana kaynağı olarak yine karşımıza stres çıkıyor. Stresi hayatımızdan azaltacak bir yaşam tarzı benimsememiz bizi yaşlanma ve   ciddi hastalıklardan uzaklaştıracaktır.